Νομοσχέδιο για το Επιτελικό Κράτος: Καίριο χτύπημα Μητσοτάκη στα κομματικά παραμάγαζα και τις ελεγχόμενες Αρχές

Αποτελεσματική λειτουργία του κρατικού μηχανισμού, ανεξαρτήτως πολιτικών εναλλαγών, εχέγγυα διαφάνειας και ακεραιότητας στην κρατική λειτουργία και αποτελεσματικός συντονισμός της κυβερνητικής δράσης, είναι η βασική στόχευση των θεσμικών αλλαγών που εισάγει το νομοσχέδιο για το επιτελικό κράτος, το οποίο, από σήμερα Δευτέρα, τίθεται στην κρίση της Ολομέλειας.

Είναι το πρώτο νομοσχέδιο που κατέθεσε στη Βουλή η κυβέρνηση Μητσοτάκη και που ένα μεγάλο μέρος του συστηματοποιεί και κωδικοποιεί, σε ένα ενιαίο νομοθέτημα, το σύνολο των διατάξεων που διέπουν την οργάνωση, τη λειτουργία και τη διαφάνεια της κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης.

Προτού εισαχθεί στην Ολομέλεια, ο επισπεύδων υπουργός Γιώργος Γεραπετρίτης επέφερε σειρά τροποποιήσεων και βελτιώσεων που δεν αλλάζουν τη φιλοσοφία του σχεδίου νόμου αλλά ενσωματώνουν αρκετές από τις προτάσεις που κατατέθηκαν στη διαδικασία της επεξεργασίας του νομοσχεδίου στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή και στη δημόσια διαβούλευση.

Η σκέψη του συγκεκριμένου νομοθετήματος,είναι η δημόσια πολιτική να παράγεται πλέον, κατά ένα μεγάλο μέρος, από πάνω προς τα κάτω.

Να υπάρχει δηλαδή, ένα συνεκτικό σχέδιο επιχειρησιακής κυβερνητικής πολιτικής, το οποίο θα υλοποιείται από τα επιμέρους υπουργεία, και γι' αυτό, κατά τα λεγόμενα της κυβέρνησης, το υπουργικό συμβούλιο αποκαθίσταται, σύμφωνα με τη συνταγματική του προοπτική, ως ένα όργανο συλλογικό, διαβουλευόμενο, ένα όργανο από το οποίο θα εκπορεύεται η δημόσια πολιτική.

Επέρχεται επίσης σαφής διαχωρισμός της πολιτικής από την υπηρεσιακή διοίκηση, ώστε οι ρόλοι να είναι ξεκάθαροι και να διασφαλίζεται η συνέχεια του κράτους.

Στην οργανική δομή της υπηρεσιακής διοίκησης θα προϊσταται ο Υπηρεσιακός Γενικός Γραμματέας, ένας ανά κάθε υπουργείο, πρόσωπο προερχόμενο από τη δημοσιοϋπαλληλία.

Η κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι το 80% της ύλης μεταφέρεται πλέον στο επίπεδο της διοικητικής ιεραρχίας και βεβαίως στην πολιτική ηγεσία παραμένει ο στρατηγικός σχεδιασμός των πολιτικών.

Με το νομοσχέδιο δημιουργείται μια νέα δημόσια αρχή, η Γενική Γραμματεία καλής νομοθέτησης και νομοτεχνικής. Έτσι οι βασικοί άξονες των νομοσχεδίων θα παράγονται από τα υπουργεία, αλλά η κατάρτισή τους θα γίνεται κεντρικά από αυτή την υπηρεσία, ώστε να παράγονται αρτιότεροι νόμοι.

Εισάγεται επίσης σύστημα προγραμματισμού και παρακολούθησης του κυβερνητικού έργου και σε επίπεδο κεντρικό, αυτό ανατίθεται στην Προεδρία της Κυβέρνησης.

Οι υπουργοί και ολόκληρη η πολιτική ιεραρχία εξακολουθούν να έχουν πλήρη αρμοδιότητα, αλλά δημιουργείται ένα κεντρικό ολοκληρωμένο σύστημα προηγμένης τεχνολογίας στο οποίο θα εντάσσονται οι στόχοι, οι δράσεις και τα χρονοδιαγράμματα τους, ώστε ανά πάσα στιγμή ο πρωθυπουργός και οι καθ΄ύλην αρμόδιοι υπουργοί να μπορούν να δουν πού βρίσκεται κάθε έργο ή ύλη του υπουργείου.

Ο πρωθυπουργός θα μπορεί να παρεμβαίνει συντονιστικά όπου υπάρχουν συναρμοδιότητες που οδηγούν σε καθυστερήσεις.

Δημιουργείται, τέλος, μια νέα δομή, η Εθνική Αρχή Διαφάνειας, η οποία θα ενσωματώσει όλα τα ελεγκτικά όργανα και που θα λειτουργεί στο πλαίσιο νέων δομών, κυρίως ηλεκτρονικού ελέγχου, δεν θα υπάγεται λειτουργικά στην πολιτική ηγεσία, θα ελέγχεται από τη Βουλή, θα αναδεικνύεται από αυξημένη πλειοψηφία από κοινοβουλευτική επιτροπή.

«Τελειώνει» η Θάνου

Την ίδια στιγμή, κατατέθηκε την Παρασκευή νέα ρύθμιση με άρθρο στο Πολυνομοσχέδιο βάση του οποίου ανοίγει ο δρόμος για την αντικατάσταση της Βασιλικής Θάνου από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, καθώς καθιερώνονται —και μάλιστα αναδρομικά— αυστηροί κανόνες για το ασυμβίβαστο ανάμεσα στη θέση του επικεφαλής της Επιτροπής και σε οποιαδήποτε ιδιότητα σχετιζόμενη με την κυβέρνηση.

Συγκεκριμένα στο άρθρο 101 προβλέπονται ασυμβίβαστα για τη θέση του Προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισμού, ανάμεσα στα οποία είναι και η προηγούμενη θητεία με οποιαδήποτε μορφή σε γραφείο Πρωθυπουργού, ή μελών της κυβέρνησης, ειδικού ή γενικού γραμματέα υπουργείουμε τη συγκεκριμένη απαγόρευση να ισχύει για 5 χρόνια από την προηγούμενη θητεία του υπηρετούντος.

Μάλιστα, η συγκεκριμένη διάταξη έχει άμεση ισχύ από την δημοσίευση του Νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και με αναδρομική ισχύ στην ουσία, αφού προβλέπει πως θα ισχύσουν τα ασυμβίβαστα αυτά και για τα εν ενεργεία πρόσωπα. Η ύπαρξη των συγκεκριμένων ασυμβίβαστων αναφέρεται στη διάταξη του πολυνομοσχεδίου, πως σημαίνει και την αυτοδίκαιη έκπτωση από το αξίωμα.

Επομένως μετά την ψήφιση της συγκεκριμένης διάταξης θα υπάρχει ασυμβίβαστο τόσο για την κυρία Θάνου όσο και για την Αντιπρόεδρο της Επιτροπής που θα πρέπει να αποχωρήσουν άμεσα από τη θέση τους.

Η ψήφιση του πολυνομοσχεδίου αναμένεται να ολοκληρωθεί την Τετάρτη οπότε στη συνέχεια με κανονιστική πράξη θα ολοκληρωθεί η αποχώρηση της κυρίας Θάνου.

Να θυμίσουμε πως ο διορισμός της στη συγκεκριμένη θέση είχε προκαλέσει πολλές αντιδράσεις καθώς από τις 10 Ιουλίου του 2017 ήταν άμισθη προϊσταμένη του Νομικού Γραφείου της Γενικής Γραμματείας του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, ενώ μόλις 10 μέρες πριν είχε συνταξιοδοτηθεί ως Πρόεδρος του Αρείου Πάγου.

Ακολούθησε στις 3 Ιανουαρίου 2019 ο διορισμός της στη θέση της προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισμού.

Η ΝΔ είχε προειδοποιήσει ότι, εάν κέρδιζε στις εκλογές θα απομάκρυνε την κυρία Θάνου από αυτή τη θέση, ενώ η ίδια, μετά τη θυελλώδη συζήτηση επί της υποψηφιότητάς της στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, είχε τονίσει χαρακτηριστικά, μιλώντας σε δημοσιογράφους: «Δεν μπορεί να με διώξει κανείς. Μόνο αν παραιτηθώ».

Πληροφορίες αναφέρουν πως τα ασυμβίβαστα που εισάγονται με την συγκεκριμένη διάταξη επηρεάζουν και οι εισηγητές της Επιτροπής Ανταγωνισμού, Νικόλαο Ζευγώλη καθώς και τον Ιωάννη Παύλοβιτς, οι οποίοι εφόσον ψηφιστεί η συγκεκριμένη προτεινόμενη διάταξη θα αποχωρήσουν αυτοδίκαια από την Επιτροπή Ανταγωνισμού.